БУККРОССИНГ: КІТАПҚҰМАРЛАР АЙМАҒЫ

Қазақстан жастары арасында кітап оқу мәдениеті шынында да төмен бе? Жалпы, отандық кітап нарығы қандай деңгейде? Біз осы тұрғыдағы сұрақтарға жауап іздеп көрдік.

Steppe&WORLD баспасының басшысы Раиса Сайранқызының пікірінше, жастар арасында кітап оқу мәдениеті жоғалған жоқ.

«Кітап жоқ қой... Мәдениет жоғалмайды. Кітап тұрып, мәдениет жоғалды деген – өтірік. Адамдар қазір қандай да бір контентті электрон нұсқада оқуға көшті. Өз басым жастар кітап оқымайды дегенге сенбеймін. Әлемдегі ауқымды да танымал кітап жәрмеңкелеріне барып көріңіз. Миллиондаған кітапты мыңдаған адам талқылап жатады», - дейді Раиса Сайранқызы.

Бұл пікірге журналист Ақжарқын Қыдырханова да қосылады. Кітап дүкеніне қашан барсаң да, жастар толып жүреді, дейді ол. Ал журналист Дана Маратова замандастарының кітапты аз оқитынын мойындайды. «Айына бір кітап оқуға ғана шамам жетеді. Достарымның арасында да кітап оқитындар аса көп емес. Мүлдем кітап оқымайтын таныстарым да бар. Расымен, жастар кітапты аз оқиды дегенмен келісемін», - дейді ол.

Бүгінде оқу мәдениетін дамыту мақсатында Қазақстанда ең ірі буккроссинг-аймақтар желісі құрылғаны белгілі. Еліміздің 17 қаласында 57 кітап алмасу бекеті қойылған. Бұл бастама «Bookcrossing Қазақстан» жобасы аясында іске асырылуда.

Жалпылай алғанда 57 буккроссинг-аймақтағы әрбір кітап сөресіне отандық және шетелдік танымал жазушылардың есімдері берілген. Әрқайсысының ашылу салтанаты аясында кітап алмасу акциясы өткізілген. Осылайша, буккроссинг-акциясын қолдап келген кітапқұмарлар 10 мыңнан астам кітап айырбастай алған.

Ұйымдастырушылардың айтуынша, шкаф сөрелеріне бастапқыда әртүрлі жанрдағы 100-120 кітаптан қойылған. Акцияға қатысушылардың орташа саны шамамен жүз адамды құраған. Ал, мысалға, Шымкентте кітап айырбастау акциясына бес жүздей адам келіпті. Алматыдағы сауда орталықтарының бірінде өткен буккроссинг-аймақтың ашылу салтанатына 200-ден астам адам қатысыпты.

Букроссинг-аймақтар жобасын ұйымдастырушылардың бірі Біржан Қазтұрғановтың айтуынша, бұл шараның мақсаты – қоғамда кітап алмасу мәдениетін дамыту ғана емес, жалпы, жұрттың назарын кітап оқуға аудару, әсіресе, отандық авторлардың шығармашылығына қызықтыру.

«Бұрын Қазақстанда кітап клубтары мен кітапханалар осындай бір жолғы акциялар өткізетін. Әдетте, мұндай буккроссингке адам аз келеді. Біз кітап алмасу мәдениетінің тар шеңберде қалып қоймай, оның жаппай сипатқа ұласуына үлес қосқымыз келеді», - дейді Біржан Қазтұрғанов.

Жоба аясында кітап алмасу акциясымен қатар, отандық жазушылармен 10 кездесу және 2 әдеби кеш өткізілген.

«Bookcrossing Қазақстан» жобасы әлеуметтік желілерде де кең танымал. Жарты жылда Instagram және Вконтакте ресми парақшаларына 8 мыңнан астам адам жазылған. Ал Instagram парақшасында ұйымдастырылған «10 апта ішінде 10 кітап оқы» атты челленджге 575 адам қатысыпты.

Қазақстанның кітап нарығы қандай деңгейде?

2018 жылы Қазақстанда 4081 кітап түрі басылып шыққан. Таралым бойынша есептесек, барлық кітаптың 19 млн 772 мыңнан астам данасы басылған. Оның 48%-тен астамы қазақ тілінде, 37%-тен астамы орыс тілінде, 4%-і ағылшын тілінде және қалған 10%-ке жуығы басқа тілдерде жарық көрген. Мұндай статистиканы Қазақстанда шығатын барлық баспа өнімін тіркейтін Ұлттық мемлекеттік кітап палатасы жария етті.

Палата директорының орынбасары Толқын Сәлменбаеваның мәліметінше, 2018 жылы Ұлттық палата қорына 687 көркем әдеби кітап, 2246 оқулық келіп түскен.

Мейірім БАҚЫТЖАНОВА

Фотосуреттер: Интерфакс-Қазақстан агенттігі